De Europese wet over kunstmatige intelligentie (de AI Act) is sinds 2024 van kracht en zal vanaf 2026 volledig gelden. Toch blijkt dat de meeste ondernemers in Nederland nog weinig stappen hebben gezet om zich op deze wet voor te bereiden. Uit onderzoek onder ruim 650 zelfstandigen en mkb’ers blijkt dat de helft van de ondernemers de wet niet kent, en slechts een kleine groep weet wat de regels precies betekenen.
Leestijd: 6 minuten
Weinig kennis, weinig actie
Hoewel veel ondernemers inmiddels gebruikmaken van AI-tools zoals ChatGPT of Microsoft Copilot, is er nog weinig bewustzijn over de juridische en ethische kanten ervan. Slechts 7% van de ondernemers zegt goed op de hoogte te zijn van de nieuwe regels, en maar 2 tot 3% heeft al maatregelen genomen.
Bij grotere mkb-bedrijven is het bewustzijn iets hoger: 44% verwacht dat de AI Act gevolgen heeft voor hun bedrijfsvoering. Toch heeft ook in deze groep vrijwel niemand concrete stappen gezet. Meer dan de helft van alle ondernemers heeft nog geen plannen om zich op de wetgeving voor te bereiden.
AI-gebruik groeit, maar kennis blijft achter
Ondanks die terughoudendheid groeit het gebruik van AI-toepassingen snel. Ongeveer drie op de tien ondernemers gebruiken inmiddels generatieve AI, vooral in de zakelijke dienstverlening. Denk aan het schrijven van teksten, het analyseren van data of het automatiseren van klantcontact.
Toch weten veel ondernemers niet precies wat de regels betekenen. Vier op de tien zeggen niet te weten of de AI Act voor hen geldt. Vooral zelfstandigen geven aan niet te weten waar ze moeten beginnen.
Wat de AI Act betekent voor ondernemers
De Europese AI-wet verdeelt toepassingen in vier categorieën: minimaal, beperkt, hoog en onaanvaardbaar risico. Hoe groter het risico, hoe strenger de eisen.
Voor zelfstandigen en mkb’ers die AI gebruiken in hun dagelijkse werk — bijvoorbeeld via tekstgeneratoren, chatbots of vertaaltools — geldt meestal een beperkt risico. Dat betekent dat er lichte verplichtingen zijn, vooral op het gebied van transparantie.
Ondernemers moeten kunnen uitleggen dat zij AI gebruiken, welke toepassing het is en hoe die wordt ingezet. Ook moeten ze erop letten dat AI geen foutieve of discriminerende informatie verspreidt. Gebruik je AI binnen sectoren zoals zorg, onderwijs, financiën of veiligheid, dan kunnen strengere regels gelden.
Verantwoord gebruik wordt belangrijker
De AI Act benadrukt dat niet alleen ontwikkelaars, maar ook gebruikers verantwoordelijk zijn voor correct gebruik van AI. Ondernemers moeten zelf nagaan of een tool onder de wet valt, duidelijke afspraken maken met leveranciers en medewerkers trainen in verantwoord gebruik.
Vanaf 2025 gaan de eerste onderdelen van de wet gelden, en vanaf 2026 wordt deze volledig ingevoerd. Ondernemers die zich nu al verdiepen in de regels, lopen straks minder risico op boetes of reputatieschade.
Waarom dit ook kleine ondernemers raakt
Veel zelfstandigen zien AI vooral als een handige assistent. Toch kunnen er risico’s ontstaan. AI-tools kunnen verouderde of foutieve informatie geven, of onbewust vooroordelen bevatten in hun antwoorden. Dat kan leiden tot verkeerde beslissingen of schade aan je reputatie.
Door bewust met AI om te gaan en transparant te zijn naar klanten, laat je zien dat je professioneel werkt en technologische ontwikkelingen serieus neemt.
Wat kun je nu al doen?
- Lees je in over de basis van de AI Act en bepaal of deze op jouw bedrijf van toepassing is.
- Controleer welke AI-tools je gebruikt en hoe deze omgaan met data en privacy.
- Zorg dat klanten weten wanneer ze met een AI-systeem te maken hebben.
- Denk na over afspraken met leveranciers van AI-diensten.
De AI-wet is bedoeld om innovatie mogelijk te houden, maar tegelijkertijd risico’s te beperken. Voor ondernemers die nu al met AI werken, is dit het moment om te zorgen dat ze klaar zijn voor 2026.
Interessante links
AI wet – digitale overheid
The EU Artificial Intelligence Act
